PANEL VERİ

PANEL VERİ

Ekonometri Ders Notları

Panel Veri: Bireyler, ülkeler, firmalar, hane halkları gibi birimlere ait ya­tay kesit gözlemlerin, belli bir dönemde bir araya getirilmesi olarak tanımlan­maktadır. Panel veri, N sayıda birim ve her bir birime karşılık gelen T sayıda gözlemden oluşmaktadır.

Örneğin; Türkiye’nin illerinin 1980-2005 yılları ara­sındaki buğday üretim miktarları, İMKB-30’da yer alan hisse senetlerinin 2009 yılı günlük getiri oranları, 1986-2007 döneminde imalat sanayindeki firmalar­da çalışan işçi sayıları gibi.

Yatay kesit ve zaman serisi verilerinin birleştirildiği panel verilere ilk ola­rak; Hildreth (1950), Kuh (1959), Grunfeld ve Griliches (1960), Zellner (1962), Balestra ve Nerlove (1966), Svvamy (1970) tarafından yapılan çalışmalarda de­ğinilmiştir. Fakat gerçek anlamda uygulamalı çalışmalar, daha çok 1990Ti yıl­lardan itibaren başlamıştır.

Son zamanlarda, her biri farklı zamanlarda gözlenmiş birçok ülkeye ve binlerce birey ya da hane halkına ait gözlemler içeren dikey veri setleri hazır­lanmıştır. Özellikle OECD’nin yayınladığı istatistiklerde birçok ülke için yıllar bazında oluşturulmuş çok sayıda ekonomik seriler mevcuttur. Analizlerde kul­lanılan en önemli panel veri setleri:

  • 1960 Tı yıllardan itibaren başlayan işgücü piyasasındaki bireylere ait detaylı verilere ulaşılabilen ve Bureau of Labour Statistics’in sponsor­luğunda yayınlanan, NLS (National Longitudinal Surveys of Labor Market Experience),
  • 1968 yılında başlayan Michagan Üniversitesi Sosyal Araştırmalar Enstitüsü tarafından 6000’den fazla aile ve 15000’den fazla birey için toplanan ve yaklaşık 5000 değişken içeren, PSID (University of Michangan’s Panel Study of Income Dynamics),
  • Eurostat tarafından 1994 yılından beri derlenen, Avrupa Birliği üye ülkelerindeki hane halkı ve bireylerin yaşam koşullarını yansıtan sos­yal göstergelere ait verileri yayınlayan, BHPS (British Household Pa­nel Survey).

Bunların dışında,

  • SLID (Canadian Survey of Laboıır Income Dynamics),
  • JPSC (Japanese Panel Survey on Consumers),
  • KLİPS (Korea Labor and Income Panel Study),
  • HILDA (Household Income and Labor Dynamics in Australia), IFLS (Indonesia Family Life Surveys),
  • SEP (Netherlands Socio-Economic Panel),
  • GSOEP (German Social-Economic Panel),
  • PSELL (Luxemburg Socio-Economic Panel)

gibi panel veri setleri de, örnekler arasında sayılabilmektedir. Türkiye’de ise, bu şekilde hazırlanmış ve sürekliliği olan veri setleri mevcut değildir.

Zaman boyutuna sahip yatay kesit veriler bir başka ifade ile panel veriler kullanılarak oluşturulan panel veri modelleri yardımıyla ekonomik ilişkilerin tahmin edilmesi yöntemine “panel veri analizi” ismi verilmektedir. Bu analiz­de genelde, yatay kesit birim sayısının (N) dönem sayısından (T) fazla (N>T) olduğu durumla karşılaşılmaktadır.

Genel olarak panel veri modeli;

Y,t= au + PkAt+u.t        i=l,…….. ,N ; t=l,…. ,T                               (i.i)

şeklinde yazılabilmektedir. Burada, Y: bağımlı değişken, Xk: bağımsız değişken­ler, a sabit parametre, (3 eğim parametreleri ve u hata terimidir, i alt indisi birim­leri (birey, firma, şehir, ülke gibi), t alt indisi ise zamanı (gün, ay, yıl gibi) ifade etmektedir.

Değişkenlerin, parametrelerin ve hata teriminin i ve t alt indisini ta­şıması, panel veri setine sahip olduklarım göstermektedir. Bu modelde sabit ve eğim parametreleri hem birimlere hem de zamana göre değer almaktadır.

*Kaynak: Doç. Dr. Ferda Yelen Tatoğlu Panel Veri Ekonometrisi Kitabı

İlgili Notlar